Macedonia

Aleksander Macedoński (Wielki), urodzony w 356 p.n.e., był synem Filipa II. Kłopoty z Ateńczykami zmusiły go do bitwy pod Cheroneą (338 p.n.e.). Aleksander dowodził wtedy jazdą. Filipowi II udało pokonać się Ateńczyków, a to powiększyło umiejętności młodego stratega: Aleksandra. Jak podrósł, postanowił zaatakować Persję, z którą już wcześniej Grecja miała kłopoty. Zwycięstwo młodzieńca było niebywałe. Odnosił wielkie zwycięstwa, w których siedział na swym potężnym i czarnym koniu, Bucefale. Niestety podczas kampanii w Indiach, w bitwie pod Hydaspes (326 p.n.e), Bucefał został ranny i wraz z wielkim wodzem uciekł do obozu, gdzie niedługo potem zmarł. Aleksander zorganizował mu wielki pochówek, a nawet nazwał jego imieniem miasto. Aleksander zmarł (nie wiadomo dokładnie kiedy) z myślą że jest bogiem. "Przepowiedziała" mu to wyrocznia w Egipcie, a sam Aleksander zmarł w wyniku ciężkiej choroby. Jego królestwo zostało podzielone przez generałów, ale zostały niedługo potem podbite.  



Macedoński wojownik

Grecja: wstęp

Grecy, a właściwie Hellenowie (Grecy nazywali się w tych czasach Hellenami, a ich kraje: Helladą), należą do obywateli jednej z najstarszych cywilizacji. Najstarsza kultura grecka była kulturą minojską, od ich króla, Minosa. Wtedy Greków można było znaleźć prawie wszędzie, od Tyru do Hiszpanii. To zachowanie jest wyjaśnione dużą liczbą mieszkańców w Grecji, na co mogło pomóc jedynie ich wyludnienie. Grecja (włączając Spartę) miała świetną armię, którą opiszę w następnych postach.     

Cudzoziemcy

W Italii mieszkało wielu cudzoziemców. Mieszkali tam: Grecy, Germanie, kraje cywilizowane i niecywilizowane (barbarzyńcy). Głównymi powodami przybywania cudzoziemców były: życie w biednych krajach, za duże zagęszczenie w kraju (w przypadku Grecji) oraz chęć bogactwa.    

Koniec potęgi Rzymu: barbarzyńcy atakują

Rzym był praktycznie nie do zdobycia. Miał też mądrych (i niemądrych) cesarzy. Mimo to między Honoriuszem (cesarzem Rzymu) a Alarykiem (władcą Wizygotów) doszło do konfliktu (408), spowodowanego nie zapłaceniem Alarykowi obiecanych wcześniej pieniędzy. Kto by pomyślał, że niedługo Alaryk odpłaci Rzymowi tak okrutnie! Wściekły władca Wizygotów ruszył z wielkim impetem na Rzym, i niedługo potem Rzym, "niepokonana" twierdza, została zdobyta! Ledwo Rzymianie się otrząsnęli, już inne plemię (455), Wandalowie, zaatakowali Rzym. Co ciekawe, nazwa "Wandalowie", pokazuje wandalizm tego plemienia podczas zdobywania Rzymu. W 472 roku Burgundowie, inne plemię barbarzyńców, znowu zajęli miasto. W 476 roku Odoaker (dowódca germańskich najemników) obalił cesarza Romulusa Augustulusa, co jest uważane za koniec jednego z największych imperiów: Rzymu.    

Konstantynopol

W miarę jak Rzym się rozrastał, coraz trudniej było nim rządzić jednemu cesarzowi (na początku naszej ery Rzym był cesarstwem). W końcu cesarz Konstantyn, postanowił podzielić cesarstwo rzymskie na dwie części. Na jego cześć stolice cesarstwa wschodniego, nazwano Konstantynopolem. Cesarstwo wschodnie przetrwało koniec zachodniego, a potem, bezskutecznie, próbowało przywrócić jego potęgę. Dopiero w 1453 (!) roku naszej ery stolica Bizancjum (cesarstwo Wschodnie nazywano Bizancjum) została bezlitośnie zniszczona przez Turków (już po innym zdobyciu Konstantynopola przez krzyżowców 1204 rok).   

Rozwój Rzymu

Partia

Partia była jedną z niewielu krain, które nie zaznały okupacji Rzymskiej. Wojownicza kraina, znana z katafraktów oraz konnych łuczników, toczyła wojnę domową gdy napadł ich Rzym. Jednak król Partów, Surenas, zwyciężył Rzymian pod Karrami (patrz: Krassus), i tym samym wygnał armię Rzymu z Partii. Mimo kilkukrotnego powrotu Rzymian, Partowie się bronili, i Rzymianie musieli opuścić Partię. Dopiero po śmierci Jazgirda III w 651 roku naszej ery, dobiegł koniec Partii.
  
Surenas

Rzymskie porażki

Mimo świetnego wyszkolenia, legiony nie były niezwyciężone. Czasem same odpowiadały za swoje porażki. Podczas kampanii w Galii, w bitwie pod Gergowią (52 p.n.e.) legioniści zamiast się zatrzymać, i posłuchać Cezara, rzucili się na Gergowię i zostali pokonani. Inny późniejszy wypadek (9 n.e.), dotyczył pewności siebie. Za to zdarzenie prawie całkowicie odpowiadał dowódca, Publiusz Kwintktyliusz Warus. Całą swą pewność, oparł na jego germańskim przyjacielu, Arminiuszu (który był germańsko-rzymskim wodzem). Ten jednak zdradził Warusa, zgromadził armię, i zadał jedną z największych porażek Rzymowi. Pożoga była tak wielka, że ówczesny cesarz Rzymu, Oktawian August miał zawołać do nie żyjącego już Warusa (który popełnił samobójstwo), "Kwinktyliuszu Warusie, oddaj mi moje legiony!", ponieważ w tej bitwie zginęły aż trzy legiony (tylko kilkunastu legionistów przeżyło). Rzymska armia, co udowadniają powyższe fakty, nie była niezwyciężona.

U dołu: Wojownik Germański.                        

Arminiusz

Wielkie formacje bojowe starożytności

Najbardziej znana formacja bojowa starożytnego Rzymu, to niewątpliwie Żółw. Ta formacja pomagała ochronić legionistów przed strzałami i oszczepami, ale miała wady. Na przykład pod Carhae (53 p.n.e.) legioniści nie mieli swobody manewru. Partyjska kawaleria miotająca z łatwością mogła do nich strzelać, bez narażania życia. Ale zalety "Żółwia" też są dostrzegalne. Legioniści mogli powoli zbliżać się do wrogiej armii, a dopiero blisko przejść do zwartej formacji. Drugą znaną formacją była falanga. Kojarzy się nam z Aleksandrem Wielkim, bo to właśnie on udowodnił co ona naprawdę potrafi. Pod Gaugamelą, (331 p.n.e.) doprowadziła do wielkiego zwycięstwa. Kolejną świetną falangę, posiadała Sparta. Na rysunku poniżej, falanga Grecka, obok falangi macedońskiej. Pod maratonem rozbiła liczniejszych Persów. Była znana z męstwa i bohaterstwa. Pod Termopilami hoplici walczyli do samego końca, i wszyscy zginęli, wraz z dowódcą. Mimo wielkości falangi, legiony pokonały ją, obalając jej mit o niezniszczalności.  










Falanga macedońska


                                                                                            Falanga

Testudo (Żółw)

                 

Egipt i Brytania

Po opanowaniu Galii i Iberii, uwaga Cezara skupiła się na Egipcie, gdzie wdał się w konflikt z bratem Kleopatry, Ptolemeuszem XIII. W wyniku klęski w bitwie pod Castra ludaeorum, Ptolemeusz XIII  wycofał się z resztkami swojej armii w kierunku swojej floty na Nilu, w pobliżu którego obwarował obóz. Tutaj też Egipcjanie oczekiwali na wojska Cezara i jego sojuszników. Cezar zaatakował obóz, główną siłę ataku skierowując na nieobsadzony punkt umocnień egipskich. Atak wywołał popłoch w szeregach wojsk Ptolemeusza XIII i ucieczkę tychże sił na okręty. W trakcie ucieczki śmierć poniósł król egipski, który wypadł za burtę jednego z okrętów i utonął w Nilu. W wyniku śmierci króla Aleksandria poddała się Cezarowi. Nową władczynią Egiptu została Kleopatra. Jednak Cezar w 44 p.n.e. został zamordowany, a jego następca chciał zdobyć Brytanię. Po paru zwycięstwach, Rzym myślał że to koniec... ale się mylił. Królowa Icenów (plemienia Brytyjskiego) Buddyka wznieciła powstanie. Mimo zwycięstw, na koniec Rzym mając 10 tysięcy legionistów, rozgromił 100 tysięczną armię powstańców. Armia Rzymu triumfuje. 

Mur Hadriana

Macedonia

1 wojna Macedonii z Rzymem zaczęła się od tego, że Rzym zajął Ilirię. Ten teren był od dawna miejscem walk Ilirów z Macedończykami, a teraz Rzym go sobie przywłaszczył. Macedończycy w tamtej chwili byli górą, bo Rzym toczył długą wojnę z Kartaginą (215 r.), i nie mógł za dobrze się bronić. Mimo to gdy Macedończycy oblegali Appolinę, nie udało im się jej zdobyć. Zdenerwowani Macedończycy sprzymierzyli się z Hannibalem (który w tym czasie łupił Italię). W odpowiedzi Rzymianie sprzymierzyli się z wrogim dla Macedonii plemieniem. Gdyby nie Scypion, kto wie, jakby się to potoczyło. Kartagina została pokonana, a Rzym postanowił zdobyć jej niedawnego sprzymierzeńca. Na terenie Macedonii niedługo potem doszło do bitwy (pod Pydną) w której zwyciężyli nieliczni Rzymianie, ze stratą ok. 100 legionistów. Filip 5 po zakończeniu I wojny Macedońskiej, skierował uwagę na wschód, i zawarł sojusz z Seleucydą, zaatakował posiadłości Ptolemeuszy. Nie uszło to uwagi Rzymu. Następna wojna doprowadziła do zdobycia Macedonii, a kilkadziesiąt lat potem, do opanowania całej Hellady.  

Krassus

Marcus Licinius Crassus (Krassus)  finansator Cezara, wielki wódz i polityk, znany jako pogromca Spartakusa, zbiegłego niewolnika, który przewodził jednym z największych buntów niewolników w historii. Był okrutny, bo po pokonaniu Spartakusa, kazał ukrzyżować kilka tysięcy jeńców, wzdłuż Via Apia, pierwszej drogi rzymskiej. Jako prawdopodobnie najbogatszy człowiek ówczesnego świata wszedł, wraz z Pompejuszem i Cezarem, w skład I triumwiratu w 60 p.n.e. W 55 p.n.e. ponownie Krassus wraz z Pompejuszem objęli konsulat, po czym ten pierwszy otrzymał namiestnictwo Syrii na 5 lat, oraz nadzwyczajne pełnomocnictwa dla prowadzenia wojny z Partami. Atak na Partię (spowodowany zazdrością i chęcią wielkiego bogactwa) był wielkim błędem. w 53 p.n.e. doszło do bitwy pod Karrami (Carhae) w wyniku której Krassus został zabity, oraz jego syn, Publiusz.  

Powstanie Wercyngetoryksa i triumf Cezara

W 52 roku przed naszą erą około 45 plemion galijskich(!), zgodziło się, by przewodził nimi Wercyngetoryks. Cezar, żeby móc zdobyć Galię północną musiał zdobyć Gergowię. Rzymianie zrobili wał kamienny, by osłaniać swoje wojsko. Rzymscy legioniści rzucili się na palisadę Gergowii. Jednak Cezar zobaczył blisko nacierających Rzymian, masę Galów! Zadął w róg na odwrót, ale zgiełk bitwy wszystko zagłuszył. W końcu Rzymianie zaczęli się cofać. Ale uciekając, Rzymianie natknęli się na własny mur! Zginęło od 400 do 500 legionistów. Cezar musiał ominąć Gergowię, a pod Avaricum oblężenie wyszło pomyślnie, i Wercyngetoryks był zmuszony ukryć się w Alezji. I tu podeszli Rzymianie. Doszło do wielkiej bitwy, gdzie (według Cezara) uczestniczyło 300 000 Galów, i 90 000 Rzymian. Na nieszczęście Galów, plemiona Germańskie zgodziły się pomóc Rzymianom, co doprowadziło do klęski Galów. Alezja się poddała. Gdy Cezar triumfował, Rzymski senat za jego samowolę, uznał go za wroga publicznego. Cezar wrócił do Italii, przekroczył Rubikon (co było złamaniem prawa Rzymskiego) i wygonił z Rzymu swoich wrogów politycznych. Jednak Cezar w 44 roku przed naszą erą został zamordowany.
 

Galia

Armia Kartaginy, gdy walczyła z Rzymem, przechodziła przez Alpy. Żeby pokonać Rzymian, brała najemników pochodzących z Galii. Nazywano ich Celtami. Jednak Kartagina została pokonana, a Rzym się rozrastał. Zdobył Iberię (Hiszpanię), ale rzymscy kupcy bali się bandytów celtyckich, napadających na nich i na ich towary. Gdy Cezar doszedł do władzy, postanowił podbić tę krainę, sprawiającą tyle kłopotów. Celtowie prowadzili wtedy wojnę domową. Cezar zaatakował, i zdobył południe Galii. Jednak pod Aduatucą w 54 roku przed naszą erą, Galom pod dowództwem Ambrionyksa udało się zadać klęskę wojskom Rzymskim. Mimo to Rzymianie parli dalej.

 Ale wódz plemienia Arwernów, Wercyngetoryks, wzniecił powstanie. Był to duży, i potężny zryw.

Koniec Kartaginy

Legiony Publiusza Scypiona wkroczyły do Kartaginy. Jak przewidział rzymski wódz, zatrwożeni Kartagińczycy wezwali Hannibala na pomoc. Pod Zamą w 202 roku przed naszą erą doszło do bitwy o panowanie nad Morzem Śródziemnym. Mimo wcześniejszych zwycięstw, Hannibal przegrał! Oto obraz tej bitwy z 1890 roku, a to jej przebieg:
Scypion uformował swe wojska w trzech tradycyjnych szykach: nazywane kolejno hastati, principes i triarii. Oddziały ustawione były w formie prostokątów z odstępami między nimi, tak aby umożliwić ruch poszczególnych formacji, a także z myślą osłoniach bojowych, które Hannibal zamierzał użyć w starciu. Scypion na lewym skrzydle ustawił swoją jazdę, prawe skrzydło zajęła jazda numidyjska pod wodzą Masynissy. Cała armia z lotu ptaka wyglądała jak szachownica. Hannibal również ustawił żołnierzy w trzech liniach. Pierwszą tworzyli najemnicy z różnych stron świata. Drugą tworzyły autochtoniczne oddziały kartagińskie i afrykańskie, niedoświadczone w boju. Na tyłach ustawił zaufanych weteranów z kampanii w Italii. Na przedzie natomiast miejsce zajęły słonie bojowe, skrzydła obsadziła konnica. Hannibalowi nie udało się pokonać Rzymian, i przegrał bitwę. Rzymianie zaatakowali Kartaginę. W 146 roku po trzy letnim oblężeniu Kartagina została zdobyta, a Hannibal w 189 roku popełnił samobójstwo. Wojna została skończona.